هیلاری کلینتون اخیراً در برنامه‌ای تحت عنوان "مسیر ضرب‌آهنگ : موسیقی آمریکایی در فراسوی مرزها" اظهار داشت: "من فکر می‌کنم مواقعی وجود دارد که موسیقی بهتر از یک سخنرانی قادر به انتقال ارزش‌های آمریکایی است."

به گزارش سرویس جنگ نرم مشرق، روزنامه آمریکایی هافینگتن پست با تشریح چگونگی استفاده مقامات آمریکایی از موسیقی برای انتقال ارزش‌ها و دیپلماسی فرهنگی مدنظر خود به دیگر کشورها، بر کارآمدی این روش تاکید کرد.

بر اساس این گزارش ، پایگاه اینترنتی روزنامه"هافینگتن پست" در مقاله‌ای به قلم "لیندا کانستنت" (Linda Constant) نوشت: اخیراً در برنامه‌ای که تحت عنوان "مسیر ضرب‌آهنگ: موسیقی آمریکایی در فراسوی مرزها" که صبح‌های یکشنبه از شبکه سی‌بی‌اس پخش می‌شود، خانم "هیلاری کلینتون" وزیر امور خارجه آمریکا به ‌درستی اظهار داشت: "من فکر می‌کنم مواقعی وجود دارد که موسیقی بهتر از یک سخنرانی قادر به انتقال ارزش‌های آمریکایی است."

نویسنده افزوده است: البته بیشتر مردم انتظار دارند که کلینتون در خصوص مسائل مربوط به سیاست خارجی سخن بگوید و قطعاً آنچه این اظهارات خانم کلینتون را بسیار ویژه جلوه می‌دهد، همین انتظار عامه از وی است. موسیقی به راحتی می‌تواند مرزهایی چون زبان و قومیت را پشت سر بگذارد و وزارت خارجه آمریکا نیز این نکته را درک کرده و از آن در روابط با سایر کشورها بهره‌گیری کرده است.

در ادامه این مطلب آمده است: بسیاری از هنرمندان آمریکایی که در عرصه موسیقی فعالیت می‌کنند همچون همتایانشان در سایر کشورها در تلاش هستند تا محصولات خود را به مخاطبان خارجی نیز عرضه کنند بنابراین می‌توان گفت که "مسیر ضرب‌آهنگ" برنامه‌ای درازمدت است که با هدف تامین چارچوب مناسب برای این نوع تعامل فرهنگی و کمک‌های مورد نیاز آن ترتیب داده شده است.

 

موسیقی‌دانان مرکز لینکلن سفیران فرهنگی آمریکا در سراسر کره زمین

این مقاله با طرح این سؤال که مسیر ضرب آهنگ چیست، می‌افزاید: در سال 1955 و در بحبوحه جنگ سرد، برنامه موسوم به مسیر ضرب‌آهنگ به‌دست گروهی از موسیقیدان‌های سبک جاز آمریکایی طراحی شد. این موسیقی‌دانان وابسته به "مرکز لینکلن" بودند و قرار بود که سفیران فرهنگی آمریکا در سراسر کره زمین باشند.

بنابراین گزارش، مرکز لینکلن در اجرای این ماموریت با دفتر امور فرهنگی و آموزشی وزارت امور خارجه آمریکا همکاری می‌کرد، شاید بسیاری از وجود چنین برنامه‌ای اطلاع نداشته باشند اما زیادند کسانی که چهره‌های شاخص این برنامه نظیر "دیزی جیلسپی" (Dizzy Gillespie)، "لوئیس آرمسترانگ" (Louis Armstrong) و "دوک الینگتون" (Duke Ellington) را می‌شناسند.

 

سالانه 10 گروه موسیقی آمریکایی به عنوان سفیران فرهنگی به جهان اعزام می‌شوند

کانستنت معتقد است: این افراد نه‌ تنها از اولین نمایندگان معرفی شده از موسیقی آمریکایی به جهانیان، بلکه برای بسیاری اولین آمریکایی‌هایی هستند که در عمر خود از نزدیک دیده‌اند، این رویکرد، یعنی پل‌زدن میان فرهنگ‌ها و جوامع از طریق تعامل نزدیک با شهروندان متعلق به این فرهنگ‌ها، همچنان در رویکرد موسوم به مسیر ضرب‌آهنگ وجود داشته و امروزه نیز به کار سیاست خارجی آمریکا می‌آید.

این گزارش حاکی است: هر سال 10 گروه موسیقی در یک فرآیند آزمون جامع انتخاب شده و برای برنامه‌های مختلف هیجان‌انگیز فرهنگی به سراسر جهان اعزام می‌شوند. این گروه‌های موسیقی در کشورهای مقصد چیزی در حدود یک هفته اقامت می‌کنند و بعضاً با هزاران نفر در طول سفرهای خود دیدار می‌کنند.

در ادامه این مقاله آمده است: برنامه مسیر ضرب‌آهنگ پس از سال 2005 در بیش از 100 کشور پیاده شده که در بین آن‌ها می‌توان به کویت، اندونزی، قرقیزستان، موزامبیک، تانزانیا و سوریه اشاره کرد.

 

دیپلماسی فرهنگی تسخیر کننده قلب‌ها و ذهن های ملت‌های سایر کشورهاست

نویسنده مقاله با بیان اینکه «شخصا با سه نفر از افراد آگاه در این زمینه از جمله "آدریان الیس" (Adrian Ellis)، مدیر اجرایی واحد موسیقی جاز در مرکز لینکلن، "آری رولند" (Ari Roland)، موسیقیدان متخصص در جاز و "مائورا پالی" (Maura Pally)، مسئول واحد مبادلات فرهنگی و علمی دفتر امور فرهنگی و آموزشی وزارت امور خارجه آمریکا. بحث و گفتگو کرده است، افزوده است: آنچه در همه این گفتگوها قابل توجه بود تاکید بر این واقعیت است که "دیپلماسی فرهنگی" تا همین امروز نیز در قلب ها و ذهن های مردمان سایر کشورها، فارغ از تفاوت‌های اجتماعی، مذهبی و ژئوپلتیک تاثیر می‌گذارد.

وی می‌افزاید: هرچند که این امر ممکن است در وهله اول ساده به‌نظر برسد اما باید دانست که با توجه به خروجی‌های بسیار متنوع رسانه‌ها در نقاط مختلف دنیا، روابط بسیار پیچیده‌ای بر دیپلماسی فرهنگی حکمفرما است. در شرایطی که شبکه‌های ارتباطاتی ابعاد گسترده‌ای یافته‌اند می‌توان گفت که اهمیت برنامه مسیر ضرب‌آهنگ نیز افزایش یافته است.

پالی در این خصوص می‌گوید: "موسیقی از موانعی همچون زبان، مذهب، سیاست و ... عبور می‌کند... هر چند که ما در عرصه دیپلماسی به مباحثات سیاسی و ارتباطات رسمی نیاز داریم اما علاوه بر این‌ها باید بتوانیم در سطح انسانی یکدیگر را بشناسیم."

 

موسیقی جاز به دیپلماسی فرهنگی آمریکا جایگاه ویژه بخشیده است

وی در ادامه این مقاله تأکید کرده است: هرگاه سخن از وجهه یک کشور به میان آید، دیپلماسی فرهنگی می‌تواند از مرزهای سیاسی، مذهبی و زبانی گذر کرده و اجازه می‌دهد گفتمان و تفاهم عمیق‌تری میان شهروندان کشورها صورت پذیرد.

در ادامه این مقاله تصریح شده است: علاوه بر اینکه محشور بودن پیش‌قراولان فرهنگی آمریکا با موسیقی جاز منجر به جایگاه ویژه این موسیقی در عرصه دیپلماسی فرهنگی آمریکا شده است، این سبک خاص موسیقی به‌خودی‌خود نیز دارای خصوصیاتی است که به آن جایگاه ویژه‌ای در حوزه دیپلماسی فرهنگی آمریکا می‌بخشد.

رولند که خود به عنوان یک موسیقی‌دان در 26 کشور جهان سفیر برنامه مسیر ضرب‌آهنگ بوده است، بر این باور است که حتی کسانی که غربی نیستند و برای اولین بار این موسیقی را می‌شنوند به‌راحتی می توانند نسبت به آن احساس خوبی پیدا کنند.

وی می‌گوید: "جاز در دهه‌های 20، 30 و 40 میلادی توانست مردم آمریکا را کنار هم جمع کند و اکنون نیز همین کار را در سراسر جهان انجام می‌دهد، در غرب ما بر فردگرایی تاکید داریم، در موسیقی جاز فردگرایی و ابراز وجود فردی در قالب یک کار گروهی انجام می‌شود چنین تفکری بیشتر به حالات روانی غیرغربی‌ها نزدیک است."

 

آمریکایی‌ها خوب ‌می‌دانند ارزش‌های بیگانه را چگونه باید به خورد ملت‌ها داد؟!

نویسنده در ادامه مقاله خود می‌افزاید: تجربه بسیار زیاد رولند به وی اجازه داده است تا قدرت ترکیب موسیقی با فرهنگ بومی را به خوبی درک کند. در برنامه مسیر ضرب‌آهنگ بعضاً موسیقیدان‌های محلی به موسیقیدان‌های جاز یاد می‌دهند که چگونه موسیقی سنتی کشورشان را بنوازند و آن‌ها نیز با آموزش‌هایی که دریافت می‌کنند می‌توانند موسیقی جاز مورد نیاز مناطق مختلف را تولید کنند. <

رولند خود از افرادی است که به این ترتیب موسیقی جاز را برای کسانی تولید می‌کند که آن را نشنیده‌اند. به‌گفته رولند،"در نتیجه چنین فرآیندی و تفسیر سنت‌های مردم به زبان موسیقی جاز، مخاطبان از شنیدن آن لذت می‌برند، این امر کمک شایانی به هر دو فرهنگ تعامل‌کننده می‌کند. در هر کنسرت سه یا چهار باراتفاق می‌افتد که تمامی شنوندگان به همراه ما نغمه‌های برگرفته از فرهنگ خودشان را تکرار می‌کنند.

رولند تأکید می‌کند: این شرایط بعضاً در میان شهروندان کشورهایی اتفاق می‌افتد که دولت‌هایشان روابط سیاسی خوبی با آمریکا ندارند، در این شرایط خاص قضیه پیچیده‌تر و مهم‌تر هم می‌شود.

لیندا کانستنت پس از برجسته‌کردن نقش موسقی جاز در دیپلماسی فرهنگی ایالات متحده گریزی نیز به سایر سبک‌های موسیقی زده و نوشته است: البته جاز تنها سبک موسیقی نیست که طرح دیپلماتیک مسیر ضرب‌آهنگ از آن استقبال می‌کند. باید توجه داشت که هرچند هنوز اهداف دوران جنگ سرد بر سر جای خود باقی است اما واقعیات قرن بیست و یکم نیز باید مورد پذیرش قرار گیرند.

 

آمریکا تلاش دارد جوانان را با موسقی جذب کند

وی ضمن نام بردن از برخی سبک‌های موسیقی آمریکایی تصریح می‌کند که این سبک‌های جدیدتر نیز از سال 2008 مورد توجه دیپلماسی فرهنگی ایالات متحده واقع شده‌اند.

پالی مسئول واحد مبادلات فرهنگی و علمی دفتر امور فرهنگی و آموزشی وزارت امور خارجه آمریکا در این خصوص می‌گوید: "ما در تلاش بودیم تا توجه مخاطبان بیشتر، بالاخص جوانان را جلب کنیم، جاز فوق‌العاده است اما سبک‌های فوق‌العاده دیگری نیز وجود دارند که نشانگر توان فرهنگی در آمریکا هستند."

این گزارش حاکی است: نشان‌دادن تنوع فرهنگی در یک کشور تنها از طریق شیوه‌های کلیشه‌ای نظیر رسانه‌های خبری و تلویزیون ممکن نیست. در حالی که بعضاً نسبت به هزینه کردن پول در چنین اموری اعتراض می‌شود اما باید دانست که بودجه این‌گونه برنامه‌های غیرمتعارف در مقایسه با دیگر برنامه‌ها ناچیز بوده اما خروجی آن بسیار زیاد است.

نویسنده در ادامه به نقل از الیس مدیر اجرایی واحد موسیقی جاز در مرکز لینکلن می‌افزاید: "اگر به دیدگاه عمومی مردم نسبت به فرهنگ و سپس به عملکرد مؤسساتی چون گوته یا فرانسیس آلیانس توجه کنید متوجه می‌شوید که در نتیجه عملکرد این مؤسسات طی چند سال تغییرات فرهنگی گسترده‌ای ایجاد شده است.

وی افزوده است: آنچه مردم در حوزه دیپلماسی عمومی و دیپلماسی فرهنگی انجام می‌دهند زیرساخت‌هایی را ایجاد می‌کنند که دیپلماسی رسمی می‌تواند بر آن بنیاد نهاده شود."

 

ارتباطات فراملیتی از طریق موسیقی هدف نهایی مسیر ضرب‌آهنگ به‌شمار می‌رود

کانستنت در ادامه افزوده است: گروه‌های موسیقی ده‌گانه‌ای که برای مشارکت در مسیر ضرب‌آهنگ برگزیده می‌شوند باید دارای مشخصات معینی باشند که یکی از مهمترین این خصوصیات گستردگی فعالیت‌ها و توانایی آموزش مخاطبان است.

این مقاله می‌افزاید: آن‌گونه که الیس می‌گوید، از مهمترین عوامل تاثیرگذار در انتخاب نوازندگان این است که آن‌ها توانایی انتقال دانش خود را داشته باشند.

وی می‌گوید: "به نظر من این امر یکی از مهم‌ترین‌ تفاوت‌های دیپلماسی فرهنگی در سال 2010 با همین دیپلماسی در سال‌های دهه 1960 میلادی است. در شرایط کنونی آموزش از مهمترین اجزای برنامه مسیر ضرب‌آهنگ به‌شمار می‌آید. ما با این ابزار نمی‌خواهیم فرهنگ آمریکا را به دیگران معرفی کنیم بلکه می‌خواهیم از تمامی موانع گذر کرده و ارتباط لازم را با مردم دیگر سرزمین‌ها برقرار کنیم." ارتباطات فراملیتی از طریق موسیقی هدف نهایی مسیر ضرب‌آهنگ به‌شمار می‌رود.

نویسنده در بخش دیگری از این مقاله تإکید کرده است: هرچند که برنامه مسیر ضرب‌آهنگ از سوی دولت آمریکا مورد حمایت قرار می‌گیرد اما گروه‌های موسیقی شرکت‌کننده در این طرح الزاما موظف نیستند که کلیه سیاست‌های خود را با دولت این کشور هماهنگ کنند.

کانستنت به نقل از رولند در این خصوص می‌نویسد: "در هر سفری که در چارچوب برنامه مسیر ضرب‌آهنگ داشته‌ایم وزارت خارجه آمریکا خطاب به ما تاکید کرده که ما شهروندان آزاد آمریکایی هستیم که اجازه داریم دیدگاه‌های خود را در هر زمینه‌ای به راحتی بیان کنیم." رولند خود نیز تجربه چنین مباحثاتی را با مردمان دیگر کشورها داشته است. این آزادی ممکن است مهمترین "بیان هنری" باشد که ملتی به آن دست یافته است!

 

هنر و موسیقی گفتمان میان فرهنگی را تسهیل می‌کند

نویسنده آمریکایی در ادامه مدعی شده است: حمایت از هنر در کنار آزادی فرهنگی و آزادی بیان سیاسی در واقع برای بسیاری از شهروندان جهان امروز یک رویا محسوب می‌شود! هرچند که ارزیابی عملکرد نهادهای دیپلماسی فرهنگی به روش‌های معمول چندان کار ساده‌ای نیست اما می‌توان گفت که مسیر ضرب‌آهنگ نه‌تنها گفتمان میان‌فرهنگی را تسهیل می‌کند بلکه چارچوب خارق‌العاده‌ای را برای هنرمندان فراهم می‌آورد تا آنچه را تولید می‌کنند از نزدیک در اختیار کسانی قرار دهند که با آن آشنایی ندارند.

به اعتقاد کانستنت، در شرایطی که موسیقی با سرعتی برق‌آسا از طریق اینترنت توزیع می‌شود، کوتاهی است است که به دنبال مخاطبان بیشتر نباشیم، با افزایش جاه‌طلبی‌های هنرمندانی که می‌خواهند در سطح جهانی مطرح شوند، تبادلات فرهنگی منجر خواهند شد تا فرهنگ‌های داخلی از طریق تعمیق روابط انسانی و درنوردیده شدن مرزهای فرهنگی ارتقا یابند.

نویسنده مقاله خود را با دعوت از نوازندگان آمریکایی برای مشارکت در برنامه مسیر ضرب‌آهنگ به پایان رسانده است.